Μαζολίνο ντα Πανικάλε

(Masolino da Panicale, 1383; – 1447;). Καλλιτεχνικό ψευδώνυμο του Ιταλού ζωγράφου Τομάσο ντι Κριστόφορο Φίνι (Tommaso di Cristoforo Fini). Εργάστηκε στην Τοσκάνη, στην Ουγγαρία, στη Λομβαρδία και στο Λάτιο και παλαιότερα τον θεωρούσαν δάσκαλο του Μαζάτσιο (βλ. λ.), επειδή συνεργάστηκε μαζί του (όπως αργότερα με τον Φιλιπίνο Λίπι) στον ζωγραφικό κύκλο του παρεκκλησίου Μπρανκάτσι στη Φλωρεντία. Αν και παρέμεινε συνδεδεμένος με τη γοτθική τεχνοτροπία που διδάχτηκε από τον Λορέντσο Μόνακο, από τον λυρικό νατουραλισμό του Τζοβάνι ντα Μιλάνο και ιδιαίτερα από τον Γκιμπέρτι, επηρεάστηκε κυρίως από τον Μαζάτσιο, του οποίου τη ζωγραφική προσφορά έζησε και κατανόησε, έστω και αν δεν είχε την ικανότητα να την φτάσει. Δεν άρχισε να ζωγραφίζει πολύ νέος και έτσι τα πρώτα του έργα, οι Παναγίες της Βρέμης και του Μονάχου, χρονολογούνται μεταξύ του 1423 και του 1425. Στους πίνακες αυτούς εκφράζεται με γλυκές φωτοσκιαστικές διαβαθμίσεις, με ευγενικές και καμπυλόγραμμες μορφές, πιο κοντά στην τεχνοτροπία του Γκιμπέρτι παρά στην αναγεννησιακή τεχνοτροπία του Μπρουνελέσκι. Στην περίοδο της επίδρασης του Μαζάτσιο πρέπει να ανήκουν το διασκορπισμένο Τρίπτυχο Καρνεζέκι και οι πρώτες νωπογραφίες της εκκλησίας των Καρμηλιτών στη Φλωρεντία, που συνεχίστηκαν ίσως αργότερα μόνο από τον Μαζάτσιο, χωρίς να υπάρχει όμως συμφωνία της κριτικής ως προς την ακριβή διαδοχή των διάφορων φάσεων της εργασίας. Επιβεβαιωμένα έργα του Μ. θεωρούνται οι τρυφερές και παραμυθένιες μορφές στις νωπογραφίες Αδάμ και Εύα, Το κήρυγμα του αγίου Πέτρου, Θεραπεία του χωλού και η Ανάσταση της Ταβιθά, στην οποία συνεργάστηκε και ο Μαζάτσιο. Το 1427, ύστερα από ένα ταξίδι στην Ουγγαρία, ο Μ. πήγε στη Ρώμη για να εκτελέσει τις νωπογραφίες του παρεκκλησίου της Αγίας Αικατερίνης στην εκκλησία του Αγίου Κλήμεντα. Στη ρωμαϊκή περίοδό του θα πρέπει μάλλον να ανήκει το περίφημο τρίπτυχο της Σάντα Μαρία ντέλα Νέβε που κατασκευάστηκε για την εκκλησία της Σάντα Μαρία Ματζόρε και σήμερα βρίσκεται διασκορπισμένο. «Το συμπόσιο του Ηρώδη», έργο του Ιταλού ζωγράφου Μαζολίνο ντα Πανικάλε (Βαπτιστήριο, Καστιλιόνε Ολόνα, Βαρέζε).